Χ. Καστανίδης αλλάζει τον νόμο περί ευθύνης υπουργών

Ο κ. Χ. Καστανίδης αλλάζει τον νόμο περί ευθύνης υπουργών
Ρεπορτάζ: Γωγώ Ζαββού

Κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων, επιβολή περιοριστικών μέτρων, όπως απαγόρευση εξόδου από τη χώρα και επιμήκυνση της προθεσμίας παραγραφής των αδικημάτων, όπως ακριβώς ισχύει για τους υπόλοιπους πολίτες, προβλέπει το σχέδιο νόμου περί ευθύνης υπουργών, που πήρε το πράσινο φως από το υπουργικό συμβούλιο.

Με το νομοσχέδιο, που παρουσίασε σε έκτακτη συνέντευξη Τύπου ο υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κ. Χ. Καστανίδης, μπαίνει τέλος στο... απυρόβλητο που είχαν τα μέλη της κυβέρνησης (υπουργοί και υφυπουργοί), μέσα από τη συνήθη διαδικασία της παραγραφής, όπως συμβαίνει εν προκειμένω με την υπόθεση των «ιερών ανταλλαγών» ακινήτων του Δημοσίου με τη Μονή Βατοπαιδίου και γίνεται το πρώτο βήμα, εν όψει και της Αναθεώρησης του Συντάγματος το 2013.

«Με τη νομοθετική πρωτοβουλία, συνεπείς στις προεκλογικές δεσμεύσεις, απαντάμε στο καθολικό αίτημα να εξαλειφθούν ανεπίτρεπτες διακρίσεις υπέρ των υπουργών αλλά και να καταστεί αποτελεσματική η διερεύνηση πιθανών ποινικών ευθυνών κυβερνητικών στελεχών σε υποθέσεις δημόσιου ενδιαφέροντος», τόνισε ο κ. Καστανίδης.

Οι νέες πέντε ρυθμίσεις, που στηρίζονται στις προτάσεις της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, οι οποίες και συγκέντρωσαν την ευρύτατη συναίνεση των πολιτικών κομμάτων, προβλέπουν:

- Κατάργηση της σύντομης πενταετούς παραγραφής, ακόμη και για κακουργήματα που προβλέπει το ισχύον καθεστώς για τα μέλη της κυβέρνησης. Εφεξής επιμηκύνεται ο χρόνος και καθιερώνεται και για τους υπουργούς η κοινή παραγραφή που ισχύει για όλους τους πολίτες, δηλαδή 5 χρόνια για πλημμελήματα και 15 χρόνια για κακουργήματα.

Ωστόσο, η ρύθμιση δεν έχει πρακτικό αντίκρισμα, διότι η ειδική αποσβεστική προθεσμία που καθιερώνει το άρθρο 86 του Συντάγματος περί ευθύνης υπουργών, εντός της οποίας η Βουλή έχει τη δυνατότητα να ασκήσει ποινική δίωξη κατά υπουργού ή υφυπουργού, παραμένει.

Οπως διευκρίνισε ο υπουργός Δικαιοσύνης «η συγκεκριμένη διάταξη έχει περισσότερο ηθική και συμβολική σημασία, γιατί προδιαγράφει τι θα γίνει με την Αναθεώρηση του Συντάγματος».

- Επιβολή περιοριστικών όρων, όπως απαγόρευση εξόδου, χρηματική εγγύηση. Εφεξής θα επιβάλλονται από τη στιγμή που ασκείται ποινική δίωξη από τη Βουλή και αναλαμβάνει την υπόθεση το Δικαστικό Συμβούλιο.

- Υποχρεωτική κατάσχεση οικονομικού οφέλους. Θα επιβάλλεται με απόφαση της Επιτροπής της Βουλής εάν κατά την προκαταρκτική εξέταση προκύπτει ότι η αξιόποινη πράξη υπουργού συνεπάγεται οικονομικό όφελος.

- Δημιουργία Τριμελούς Γνωμοδοτικού Συμβουλίου. Θα συγκροτείται πριν από την Προανακριτική Επιτροπή της Βουλής και θα αποτελείται από έναν αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου και δύο εισαγγελείς Εφετών. Θα αξιολογεί νομικά τα στοιχεία αλλά και τη βασιμότητά τους και θα επεξεργάζεται νομικά και ουσιαστικά τις κατηγορίες, ώστε να γνωμοδοτεί εάν συντρέχει περίπτωση σύστασης Προανακριτικής Επιτροπής.

- Δέσμευση κάθε είδους λογαριασμών, τίτλων και χρηματοπιστωτικών προϊόντων, εάν ασκηθεί ποινική δίωξη από τη Βουλή για κακούργημα και υπάρχουν υπόνοιες ότι η αξιόποινη πράξη συνδέεται με τους συγκεκριμένους τίτλους.

«Αρνούμαστε την ισοπεδωτική λογική ότι όλοι είναι ίδιοι. Οι Ελληνες πολιτικοί δεν είναι εξ ορισμού ούτε ανεύθυνοι, ούτε πρέπει να αντιμετωπίζονται ως παραβάτες... Μεγάλο τμήμα του πολιτικού κόσμου έχει αίσθηση ευθύνης και καθήκοντος και όσοι παραβαίνουν το καθήκον πρέπει να οδηγούνται στον φυσικό τους δικαστή...», τόνισε ο κ. Καστανίδης, υπογραμμίζοντας ότι το χρέος αυτό διεκπεραιώνει η ελληνική κυβέρνηση.

Ταυτόχρονα, εξαπέλυσε δριμύ κατηγορώ κατά της κυβέρνησης Καραμανλή ότι παρέγραψε τα σκάνδαλα. «Το θέμα με την κυβέρνηση Καραμανλή» - είπε - «ήταν όχι το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, αλλά η απόλυτη απόφασή της να μην εφαρμόσει τον νόμο περί ευθύνης υπουργών». «Κι ένα μέτριος νόμος στα χέρια μίας κυβέρνησης που έχει αποφασίσει να επιβάλει την κάθαρση σημαίνει πολλά», κατέληξε. http://www.kerdos.gr/default.aspx?id=1413575&nt=103


ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ

«ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ν. 3126/2003
ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ»

Άρθρο 1

Η παράγραφος 1 του άρθρου 3 του ν. 3126/2003 αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Οι αξιόποινες πράξεις που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 1 παραγράφονται σύμφωνα με όσα ορίζονται στις διατάξεις των άρθρων 111 και 112 του Ποινικού Κώδικα. Η προθεσμία της παραγραφής αναστέλλεται, εκτός από τις περιπτώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 113 παράγραφοι 1 έως 3 του Ποινικού Κώδικα, και στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) όσο διαρκεί η βουλευτική περίοδος, κατά τη διάρκεια της οποίας τελέστηκε η πράξη και β) όσο ισχύει η απόφαση της Ολομέλειας της Βουλής για την αναστολή της ποινικής δίωξης, της προδικασίας ή της κύριας διαδικασίας, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην παράγραφο 5 του άρθρου 6».


Άρθρο 2

Η παράγραφος 2 του άρθρου 5 του ν. 3126/2003 αντικαθίσταται, προστίθενται νέες παράγραφοι 3 και 4, και στο ίδιο άρθρο οι ήδη υπάρχουσες παράγραφοι 3, 4 και 5 λαμβάνουν τους αριθμούς 5, 6 και 7, αντιστοίχως, ως εξής:
« 2. Η Βουλή, αφού υποβληθεί το ανωτέρω αίτημα στο Προεδρείο, με απόφαση που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, αναθέτει σε τριμελές γνωμοδοτικό συμβούλιο τον νομικό έλεγχο των στοιχείων και την αξιολόγηση της ουσιαστικής βασιμότητας αυτών. Με την ίδια απόφαση τάσσεται και προθεσμία για την ολοκλήρωση του ελέγχου.
Το γνωμοδοτικό συμβούλιο αποτελείται από έναν αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου και δύο εισαγγελείς εφετών, οι οποίοι κληρώνονται, με τους αναπληρωματικούς τους, σε δημόσια συνεδρίαση της Ολομέλειας της Βουλής, που προσκαλείται ειδικά γι’ αυτό, μεταξύ όλων των αντεισαγγελέων του Αρείου Πάγου και όλων των εισαγγελέων εφετών που υπηρετούν στην Εισαγγελία Εφετών Αθηνών. Προς τούτο ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, αποστέλλει στον Πρόεδρο της Βουλής κατάλογο των υπηρετούντων στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου και στην Εισαγγελία Εφετών Αθηνών κατά τα άνω δικαστικών λειτουργών.
3. Το γνωμοδοτικό συμβούλιο, μετά τον νομικό έλεγχο των στοιχείων και την αξιολόγηση της ουσιαστικής βασιμότητας αυτών, γνωμοδοτεί εάν συντρέχει περίπτωση διερεύνησης, από την ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή της παραγράφου 4, ποινικής ευθύνης Υπουργού.
4. Η γνωμοδότηση του γνωμοδοτικού συμβουλίου παραδίδεται στον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων, ανακοινώνεται στην Ολομέλειά της και διανέμεται στους Βουλευτές. Στη συνέχεια η Βουλή, με απόφαση που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, συγκροτεί, σύμφωνα με τον Κανονισμό της, ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή για τη διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης. Διαφορετικά, η πρόταση απορρίπτεται ως προδήλως αβάσιμη. Με την ίδια απόφαση τάσσεται και προθεσμία για την ολοκλήρωση της προκαταρκτικής εξέτασης και την υποβολή του εγγράφου πορίσματος αυτής προς την Ολομέλεια μαζί με το αποδεικτικό υλικό».


Άρθρο 3

1. Στο άρθρο 5 του ν. 3126/2003, στο τέλος της παλαιάς παραγράφου 3 και η οποία με το παρόν λαμβάνει τον αριθμό 5, προστίθενται εδάφια ως εξής:
«Όταν η αξιόποινη πράξη για την οποία διενεργείται προκαταρκτική εξέταση συνεπάγεται για τον Υπουργό οικονομικά οφέλη, κατά την έννοια του άρθρου 76 παρ. 1 του Ποινικού Κώδικα, η επιτροπή διατάσσει την κατάσχεσή τους. Για τα κατασχεθέντα αποφαίνεται το Δικαστικό Συμβούλιο του άρθρου 8, με το βούλευμα που εκδίδεται για την κατηγορία, κατά τις παραγράφους 1 και 3 του άρθρου 11».


Άρθρο 4

1. Στο άρθρο 5 του ν. 3126/2003, στην αρχή του πρώτο εδαφίου της παλαιάς παραγράφου 4 και η οποία με το παρόν λαμβάνει τον αριθμό 6, η φράση: «Το πόρισμα της παραγράφου 2» αντικαθίσταται με τη φράση: «Το πόρισμα του τέταρτου εδαφίου της παραγράφου 4».
2. Στην παράγραφο 5 του άρθρου 5 του ν. 3126/2003 και η οποία με το παρόν λαμβάνει τον αριθμό 7, η φράση: «κατά την παράγραφο 2 εδ. α΄ περίπτωση δεύτερη» αντικαθίσταται με τη φράση: «κατά το τρίτο εδάφιο της παραγράφου 4».
3. Στην παράγραφο 3 του άρθρου 7 του ν. 3126/2003 η εντός παρενθέσεως φράση: «(άρθρο 5 παρ. 2)» αντικαθίσταται με τη φράση: «(άρθρο 5 παρ. 4)».
4. Στην παράγραφο 4 του άρθρου 17 του ν. 3126/2003 η φράση: «των παραγράφων 2, 3 και 4 του άρθρου 5» αντικαθίσταται με τη φράση: «των παραγράφων 2 έως και 6 του άρθρου 5».


Άρθρο 5

Στο τέλος της παραγράφου 2 του άρθρου 10 προστίθενται εδάφια ως εξής:
«Εφόσον η πράξη για την οποία διενεργείται ανάκριση είναι σε βαθμό κακουργήματος, ο ανακριτής, με σύμφωνη γνώμη του εισαγγελέα, μπορεί να απαγορεύσει την κίνηση κάθε είδους λογαριασμών, τίτλων ή χρηματοπιστωτικών προϊόντων που τηρούνται σε πιστωτικό ίδρυμα ή χρηματοπιστωτικό οργανισμό, καθώς και το άνοιγμα των θυρίδων θησαυροφυλακίου του κατηγορουμένου, έστω και κοινών οποιουδήποτε είδους με άλλο πρόσωπο, όταν υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες ότι οι λογαριασμοί, οι τίτλοι, τα χρηματοπιστωτικά προϊόντα ή οι θυρίδες περιέχουν χρήματα ή πράγματα που προέρχονται από την τέλεση του άνω εγκλήματος. Από την απαγόρευση εξαιρούνται λογαριασμοί και ποσά τα οποία είναι αναγκαία για την κάλυψη των γενικότερων δαπανών διαβίωσης του κατηγορουμένου και της οικογένειάς του, των εξόδων για την νομική του υποστήριξη και των βασικών εξόδων για την διατήρηση των δεσμευμένων ως άνω στοιχείων. Η διάταξη του ανακριτή επέχει θέση έκθεσης κατάσχεσης και επιδίδεται στον κατηγορούμενο και στο διευθυντικό στέλεχος του πιστωτικού ιδρύματος ή του χρηματοπιστωτικού οργανισμού. Σε περίπτωση κοινών λογαριασμών, τίτλων, χρηματοπιστωτικών προϊόντων ή κοινής θυρίδας η διάταξη επιδίδεται και στον τρίτο. Η απαγόρευση ισχύει από τη χρονική στιγμή της κατά τα άνω επίδοσης στο πιστωτικό ίδρυμα ή χρηματοπιστωτικό οργανισμό της διάταξης του ανακριτή. Από τότε απαγορεύεται το άνοιγμα της θυρίδας και είναι άκυρη έναντι του Δημοσίου εκταμίευση χρημάτων από το λογαριασμό ή εκποίηση τίτλων ή χρηματοπιστωτικών προϊόντων. Ο κατηγορούμενος και ο τρίτος δικαιούνται να ζητήσουν την άρση της διάταξης του ανακριτή, με αίτηση που απευθύνεται προς το Δικαστικό Συμβούλιο και κατατίθεται στον ανακριτή ή τον εισαγγελέα, μέσα σε είκοσι μέρες από την επίδοση σε αυτόν της διάταξης. Στη σύνθεση του Συμβουλίου, που κρίνει την αίτηση, δεν μετέχει ο ανακριτής. Η υποβολή της αίτησης και η προθεσμία της δεν αναστέλλουν την εκτέλεση της διάταξης. Η διάταξη ανακαλείται αν προκύψουν νέα στοιχεία».


Άρθρο 6

Η παράγραφος 3 του άρθρου 10 του ν. 3126/2003 αντικαθίσταται ως εξής:
«3. Κατά Υπουργού, εν ενεργεία ή μη, δεν επιτρέπεται η έκδοση εντάλματος βίαιης προσαγωγής, σύλληψης και προσωρινής κράτησης. Επιβολή περιοριστικών όρων είναι δυνατή, κατά τους όρους των άρθρων 282 παράγραφοι 1 και 2 και 296 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας».


Άρθρο 7

Ο τίτλος και η παράγραφος 1 του άρθρου 17 του ν. 3126/2003 αντικαθίστανται ως εξής:

«Τέλος της ποινικής δίκης- Απόφαση

1. Η ποινική δίκη κατά Υπουργού τελειώνει σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 370 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας και η κατάρτιση και δημοσίευση της απόφασης γίνεται κατά το άρθρο 371 του ίδιου Κώδικα. Για την τύχη των πραγμάτων που κατασχέθηκαν αποφασίζει το Δικαστήριο με την τελειωτική απόφαση σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 373 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Η απόφαση του Ειδικού Δικαστηρίου είναι αμετάκλητη».